Samaw Marasaw

Blue Whale Challenge : Atahmâhlâ India râhta a buakhei kawpa Blue Whale Challenge he haipa ma a hmeiseihpa maw?




Atahmâno ta India râh liata Internet hmâpa ta thyudyupa nata hawti viapazy sasyh hrona ala awpa ta pasyutuhpa tahpa ta ama rei hôlô, ‘Blue Whale’ chata India râh pahlaw ta, su to râh to liata a thâtih rei awpa a hluh ngaita kaw. 

Atahmâ duasu liata cha Internet nata thâtihthiehpazy liata Blue Whale vâta thyudyupa nata hawti viapa sasyh hrona â lapa rei awpa a y ngâkaw nota Police-zy deikua ta he hmo vâta thina a tlô hmeiseih tlai ma, tahpazy nata "Blue Whale" chhao he a y tlai ma tahpa ama pasia pathlah mâh leipa hawhta ama reih cha maw! 

Atliata liata sasyh hrona â la hapa thyudyupa nata hawtipa nô nata pawzy ta thâtihbuzy hnohta ‘Blue Whale’ vâta ama sawnah ama thi, tahpa chhao cha ‘Blue whale’ thâtih ama thei hoh tu hapa vâta cha hawhta tlâ a reih thlâh ha hrapa ama chânazie reih ei ta, he vâna heta Police-zy châta chhao pasiapanô a ru kaw. 

Internet lâta a pahnopazy ta chhochhi cha he ‘Blue Whale’ he zo leipa ei ta, ‘biedoleipa/haipa bie/Hoax’ hawhta ama pachâ cha maw! UK Safer Internet Centre chhochhi ta cha, ‘He thâtih eima thei tyhpa he phichhyhpa, haipa a châ’ tahpa ta ama phuah.

He hawhta a châ nona heta India medaizy deikua he ‘Blue Whale Challenge’ vâta thina a tlôpa he palâsa ngâthlâh ha pyly ei ta, he heta biehneituhpazy nah charao lymâ ta, zawpi chhao athata he hmo pahnopasia awpa khona liata chhihthapa ta, sasyh hrona â lapa maih cha ‘Blue Whale Challenge’ vâta a châpa hawhta pangiasana lâta â chhi lymâpa hawhta reipa a châ.

Atahmâ chhochhi cha Supreme Court kô taihta tlô ha ta. He hmo he a y hmeiseihpa ta a châ khiahta cha pakhâ awpa nata pachhâsa awpa ta ahawna taihta Supreme Court liana heta tlôkheipa a châ ha bâ.
High Court nano nanopa, state sawhkhâ nata biehneituhpazy ta he ‘Blue Whale Challenge’ chôchâh liata zawpi asohsi awpa ta pahnosa ha ei ta. Anodeikua kheita ma pachhâsa awpa tahpa nata pakhâ awpa tahpa kyh liata ama luh a pahiah kaw. 

He hawhta a châ nona heta sawhkhâ chata Social media nano nanopa - Facebook, Google, Instagram nata Whatsapp-zy cha Blue Whale â ngia theina awpa ‘Site’ tlyma ‘Group’ tlyma ‘Link’ tlyma pahlei awpa ta pahnosa ta. Anodeikua he chhao he kheita ma tao awpa siahlia pyly vei. 

School-zy chhaota ama siku hawtinah lâ pahnosana papua ei ta, nô nata paw chihuna deikua â sâh via ngâkaw. 

Uttar Pradesh liata biehneituhpazy ta siku-zy liata Smartphone hmâ pasaih leipa ei ta,a  chei pasaih hra vei ei. Punjab liata chhochhi cha, siku sâkha liata siku hawtinahzy cha viahkao bâh pachhohpa aky awpa ta pahnosapa châ ei ta. He he ama bâh liata ‘Blue Whale Tattoo’ hawhta ama reipa amâ chhuh tlai ma tahpa pasiana awpa a châpa hawhta ama reih.

Khâpa maw 'Blue Whale' cha?

He ‘Blue Whale’ avaw thaotôna chôchâh he noraih a chhih kaw ta, anodeikua he moh he ‘Ngalaipa – Whale’ thokha ta tilaipi raphyu liata âmosasyh â kaw paphoh ei ta, ama hrona amâ la tyhpa tawhta âvaw thaopa hawhta pahnopa châ ta.

He moh ‘Blue Whale’ tahpa bipa heta atahmâ nota chyhsa hluhpi ta ama buakheipa hawhta, online liata he hmo akhaihtuhpazy cha noh 50 chhôhta tao awpa nano nanopa chhopa châ tyh ei ta; a chhâna liata ama hrona taihta â la awpa ta tahpa ama châ tyhpa hawhta reipa a châ.

Athaota liata cha he hmo ahriatuhpazy he lyurâhripa Film tawhta hmo nano nanopa pamosapa châ ei ta; he khai tawhta dusawta ta âmo sasyh hrona la awpa ta pasyupa ama châ tyhpa hawhta reipa a châ hra.

He ‘Blue Whale Challenge’ he a hmeiseihpa ma a châ ma, phichhyhpa ma a châ, tahpa a sia taraw leipa ta atahmâhlâ thyudyupa hluhpizy he Social Media liata âmo sydietuh chaipa cha âmo pachâna palôh parao theipa Group-zy he a châ heih tlô.

He ‘Blue Whale’ chôchâh nahta ahniahnipa ‘online group’ heih hra he Facebook nata YouTube liata pazituhpa nata Subscribe-tuhpa ama hluh kaw heih hra. He Blue Whale tahpa he India râh lia dei châ leipa ta Russia, Ukraine, Spain, Portugal, France nata UK liazy chhao a moh he â lâluah kaw hra.

Blue Whale vâta sasyh hrona â lapa hawhta Report a y tua chaipa cha Russia liata châ ta; anodeikua biedopa hawhta apyhpa châ vei. Vkontakte, Russian social network miakha, Blue Whale moh âvaw thaotôna hawhta pahnopa chata he hmo he liahsa amâ laichadai tawhta Computer Virus chi kha a châpa hawhta ama pahnonazie ama rei.

Anodeikua India liata cha Blue Whale-vâta sasyh hrona â lapa thâtih thei awpa a y ngâthlâh hapa vâta ahrohrua kaw ei ta.  Siku lianazy ta athata amâ pachu hai.

Sasyh hrona âlapa he India liata khichhai leipa ta. Kô 2012 liata amâ chupasiana liata cha India thyutliapa hryta thina chhâpa hluh chaipa sânona cha sasyh hrona â lapa he a châ, tahpa hmôpapuapa a châ. 

He hawhta a châ nona heta, Blue Whale vâta sasyh hrona âlapa chôchâh he pahno awpa a chyh kaw. He hawhta Blue Whale vâta sasyh hrona alapazy thi chyta ama ydâh ama reina liata, Whatsapp liata athata ama daihti hmâh ei ta; he hleikhôna heta Phone hmia tawpâpa ta ama ngohsiah thlâh ha tyh, ama ta. 

He sasyh hrona âlapazy he "Ama hmialâ daihti tlyma ama thâtih siapa tlyma khâpa hmahta achupasiana y vei," tahpa ta technology lâchhâh rohtuhpa Mala Bhargava chata reihpa ta. Khahlâ tawhta âmosasyh hrona la achhuahpa ama châ ma? sasyh hrona la awpa taihta hro hnabeidypa a phaohpa ama châ?tahpa nata âmosasyh hrona la khona taihta ama hro patypamâ theipa hmo atyhpa ama châ ma, tahpa achupasia tlâ ma pi, a tah hra.

Dr Achal Bhagat, psychiatrist, Delhi liatapa chata, nohchareih thyudyupazy ama rairuna nano nanopa kyh liata ei pakyh tyh tarawpa ta pakha hmahta Blue Whale chôchâh a reihpa y tlâ vei ei, a tah hra. He Blue Whale he âmosasyh hrona ama lana chhâpa ma a châ ma? â ngianazie ta thina chhâpa â khuna ma a châ ma?tahpa pahno awpa châ vei. 

Dr Bhagat chata, “India râh liata cha hawtipazy palôhrupa hri-iah lâchhâh he khâsia leipa pi ta; he he a chhâpa cha India he Mental Health Programme tlyma School nata hawtipazy mohôhna liata sasyh hrona Alana (Suicide) vaihna lâchhâh tlyma apachina sianô kawpa a hnei leipa vâta a châ” a ta. 

Dr Bhagat chata, "Hawtipazy he khâpa hmo ma tao lei awpa tahpa hlâta ama biereipa nata hro liata rairuna ama hneipa miah ama chho tyhpazy he khâ eima nahthlie tyh awpa a châ," a tah hra. 

Dr Bhagat-zy hawhpa mohropazy ta cha, he hawhpa hmo, ‘Blue Whale’ hawhpa, a y hmeiseih nata hmeiseih lei chhao sianô leipa liata bua ngâkawpa hlâta cha eima hawtipazy nata thyutliapazy palôhrupa hri-iah pathaihna he khâsia via ei sihla ama khonazie ama rei.

Dr Bhagat heta nô nata paw, ama sawnah ‘Blue Whale internet challenge’ ama tahpa ta a pabuapa hawhta ama pahno khiahta cha palôhru lâ Dawhty thlai asaohiah para awpa ta a pahnosa ei. 

Photo Credits : Getty Images

No comments