Samaw Marasaw

REIH HETA HMOTAOTHEINA NOÁHCHHIH KAWPA A HNEI

 - Az.zese

     
 Eima nohto hro liana heta 'Bie' reih tyh leipa y tlâ ma pi. Bie eima reih chyu tyh. He bie eima rei tyhpa tlai he hmotaotheina(power) hnei kawpa a châ tahpa he eima pachá beih vá ma?...Bie eima reih tyhpa he khatlu tlai ta hmotaotheina hneipa ma a chá duah pachá khoh tua s'u.  (Bie  tahpa heta reipa ropa a pahly thei aw).


1. Reih heta chyhsa palôru a panano thei:-    
        Reikah eima thai kaw khiah chyhsa aphana läta tlyma a chhiena läta palôh phaozie a thla/panano thei...chavâta na chä thlyu aw, Politician reikah thai kawpa nah he cha ngia tyh na ta, amâ duah papua lymâ. Negro nah mongyuh nah sei tawhta ama khotalai thei nawpa liata bie peimawh kawpa miakha  cha, " black is strong, black is powerful " tahpa kha a chá. He bie he ama thatlôna tlai a châ tahpa chhao eima pahno chyu aw. Reikah eima thaina heta zachhihpa ta miah tao thei ta, zachhi leipa ta miah a tao thei pyly. Chavâta biereipa tlyma cháropa tlyma rai he asosi kawpa ta eima reih/roh tyh awpa ângiah. Reih he hmotaotheina noâhchhih kawpa hneipa a châ váta asosi leipa ta eima reih/roh chakhyh thlâh khiah chyhsa palô thata eima parao thei. Chyhsa pitlohpa nata thaiso viapa zy cha chyhsa palôh paraona zie ta reih/roh beih leipa ei ta, ama reikah pua hrahropa he palôh atymápazy châta  tlâna a châ tyh. He váta Bible chhaota he hawhta miah a chho.   "Ei unawh saih u, pachutuhpa chá hôlô kha u.Pachutuhpazy he mohropa hlâta tha via ta ryureihpa eima châ aw tahpa pahno tlôh ei chi ta.Eima zydua ta hmo hluhpi eima parao tyh.châhrasala chyhsa ta a biereipa lia parao beih leipa cha, chyhsa pitlohpa châ ta, cha hawhpa chyhsa chata ama pôhpa chhao ama pado thei tyh. Eima bie pazyhsa awpa ta Arâ chhao a pakah liata chhári pabaw pi ta, ama pôhpa chhao eima khona lâ maih ta eima pahieh tyh. Balyh chhao lai kaw hrasala,thlih rupa ta a phaoh laih nohta chhao a pahiehna chyhpa ta ta a pasiesa thei. He hawhna hra heta paleih chhao he pôhpapachiahpa chyhpa ta a châ tarawpa ta apalai thei ngaitapa a chá" (Zami 3:1-5)

Chyhsa kheihawhparai chá sih la, eima reikah pathlie tyhna dåh tawhta eima hro hluhpi alâ papua ta, chyhsa ta ama nie lei kawpa chá he pha vei tahpa chhao eima pahno. Chaváta eima reikah puapa he mohropazy châta tlána achá thei nawpa ta a pachhuah panoh heih s'u u.

2. Reih heta adyuhna a tlôkhei thei:- Chyhsa hluhpi he eima reikah asosi lei vâta atuvina nata ahryusina eima hmiachhy tyh.Hmo apha kawpa ta reih sih la pha thlâh h'awpa hluhpi he reikah asosi leina vâta vaw tlö tyhpa a châ. Ei viasa paw pakha ta heta na chho ta, " Tlaikao paw ta, Lakher tawng hi chu a mak e tah ta, kei ei hiehåh tu ha ta, lakher kan ni lo, Mara kan ni tahpa ta a eichhia pi ta , a chhâna läta cha eimâ tupâ ha a tah" He tawhna heta reikah eima pathliena dáh liata hmotaotheina a yzie he á lá kaw. He dei chá vei, kô kha eima vaih ta power house eima paraona chhâpa chhao kha reikah asosi leina váta pyly a chå.  He leipa chhaota chi nah pho, râh nah råh amá vaw dyuh tyhna hluhpi cha reikah pathliedáh doleipa váta a châ.

Bei Herawda chhao khawh, ano leipa ta bei hropa vaw pih awpa reikah a thei vâta hawsai hluhpi hrona a la tahpa eima pahno.Kha hawhpa reikah kha a phata ta pachâ sala la, hawsai hluhpi hrona kha ä boh awpa tlai ei tah tyh.Chaváta reikah papua awpa nata eima dao dâh liata liahsa pachá khai tua awpa he hmopeimawh kawpa a chá. Reikah eimâ sosi thai kaw khiah, chyhsa biereipa daodâh chhao eima thai kaw na ta ei pangiasa.

3. Reih heta chi nah pho a pachhaipazaoh:- Reih ánano kaw heihna nata khizaw chyhsa zydua eimâ lyu khai thlâh hapa tlai, reih heta miah a pachhaih pazaoh khai heih chu!  Reih ánano váta kei Tlôsaih, kei chapi, Kei Hawthai, kei Vytu, kei zyhno chi tah chaimâh pi ta, eimâ panoeih kaw tyh. He he achhâ chaipa cha reih hmotaotheina vâ pyly a châ. Aphana lâta reikah eima pathlie thai khiah adyryh kawpa ta charei khoh thei pi ta, reikah doleipa eima pathlie deikua khiah eima kai chheih aw. Chi nah pho rônah kawpa chá awpa ta cha, eima reih a chyhta anano hra sala hmaohkha ta tlôsaih reih liata eima loh khoh awpa â ngiah aw. Beino chavah chhao Tisôpi, Titlao, Tisi,etc. Chavahzy ta atyhpakhypa ta thatlô kawpa ta Tilaipi ama tlôpa hawhta keimo Tlôsai, Hawthai, Zyhno, Vytu, Chapi zy chhao he Mara tahpa ta Tlôsaih reih hmâhpa ta thatlô kawpa eima sie khoh khiah khizaw pahnopa eima châ cheingei hra aw. Chata leipa ta keimo deita ta sie eimá chhuah khiah , pakha paw reisa ta,  'vâ vaw sua ta, tihry lai kawpa vaw loh ta, noh a vaw sa na ta,tihry lai kawpa kha a kua lilaw khai ha heihpa hawhta'  keimo chhao râh rônahpa tlô thei hr'aw ma pi tahpa ch âchhih kaw. Eima biepipa láta kua heih sih la,  eima reih ânano våta  a pahruana he a hluh kaw. Zákhano  via chhochho kha cha eima moh liata mara moh a y vâta MCS liata nata sawkhárai lai viapa liata tloh a ru kaw tyhpa ta ei  pahno cha maw!. Chavâta na chá thlyu aw , marapasaw thokha, ama moh liata tlaikao reih ta abipa ama y tyhna chhápa hluhpi chhao he a chápa ta á lá.Reih he miah pachhaih pazaotuhpa a chá heihna cha eima reih cheipa ályu viapa cha eima palôh a hmaohkha via ta, reih hropa hmáhpa cha eima modåh chhao ánano via tyh. Eima reih hmâhpa heta eima chána â lâ heihna cha mara saw sai pi, tlôsaih reih hmâhpa chyu lia chhao bie eima vaw reih ha na ta cha, "Ano cha cha vaihpa, cha khihpa" tahpa eimá hno khai tyh. He váta a pahruana chhao a y tyhpa a châ.

4. Reih heta hnabeiseihna nata thatlôna miah a pie :- Athaona liata Bie y ta, bie cha sapa (hmeiseihpa) lâta ä lie,tahpa zy nata 'Ei bie cha tuah na ta, hmotaotheina hneileipa ta vaw kua aw vei' tahpa zy Bible liata eima hmô. He he a hmeiseihpa tlai a châ tahpa pahnotuhpa chhao eima chä chyu aw. Bie y tua ta, cha chata hnabeiseihna nata thatlôna miah a pie, a hmialâ liata eima vaw rei hapa hawhta negro nah tha amâ patlôna cha bie pyly châ ta, thikhei ngâhna taihta jihad hneipa nah mosolman nahzy chhao ama biezyhpa zyhna kyh châbu rona liata biepiepazy vâta a châ. Krizyhpa nah chhao eima mâty ngâhna chhao he Khazohpa bie y ta, cha cha a hmeiseihpa tlai a châ tahpa ngâ pi ta, cha eima ngâna/ngiapâna chata thikhô lâta lymâ hnabeiseihna a ypa vâta thatlôna miah a pie heih. Bie heta a chhiena läta nata aphana lâta thatlôna nata hnabeiseihna miah a pie tahpa cha krizyhpa nahzy nata mosolman nah ei vaw reipa tawhna heta a sia kaw. Bie liana heta hmotaotheina noähchhih kawpa a y tlai tahpa cha rei hluh byuh khao leipa ta pakhopâ nawpa hluhpi he hlâta hluh via na vaw patuapalua thei cheingei ha aw.

( Bie hmotaotheina  tahpa biepi hmâpa ta aritcle ei vaw roh hrapa he ei thai lei kaw, Jackie chan ta, film liata India dâhbu thâtih miah a vaw chho chhuahpa kha ei palyusa kaw. Keima hláta achu pathu viapa zy ta vaw roh ei sal ei tah kawpa tlai...Deikua bie he ei paháhna a chá hra váta athai viapa zy reikah ei nathlie khoh váta he bie chyuta zy he ei vaw roh hra)

No comments